31 de julio de 2024

Aquilino Iglesia Alvariño

Eduardo Pondal

I

Muy dulcemente
como hilos de agua negra alzándose al cielo,
o como finas venas doliendo en el aire a pico,
como humos mansos y lejanos,
uno tras otro,
van subiendo poquito a poco a las lomas
los pinares callados desde las vaguadas.

Mirad primero aquel silencio verde,
aquel pino del yermo,
desnudo,
en el amanecer alocado de altas calandrias,
entre los brezos sobresaltados
de ágiles liebres pardas y ranas pequeñas jadeando.

No es otra cosa
que una sombra callada y alargada,
piadosamente,
por los ocasos de oro
en los oteros que galopan los caballos de la manada.

Su copa aún sin nidos,
pues no encendió de velas la quinta primavera,
se doblega temblando
bajo las duras garras de un ave de rapiña
que esparce un instante su silencio
y después lo vuelve más profundo.

Allá en la medianoche
tiembla toda su sombra ya perdida entre la niebla
y se aleja un eco leve
por las vaguadas húmedas de llovizna.

Y temblequean caladas bajo la lluvia
las campanillas rojas de las urces.


II

Mirad ahora aquella nube desvaída y fragante,
aquella oleada de lluvia muy ligera volando al ras de la tierra,
ya sin potros de la manada, sin buitres y sin viento.

Aquel es el pinar triste del amanecer.
Un mar parado en el aire dulcemente.
Un mar con millares de barcos hundidos
y arboladuras de silencio.
Un mar dulcemente parado,
que se remansa y quiebra
en los maizales ardientes, verderrubios.

Es el pinar de los amaneceres quebrados sobre finas agujas de vidrio verde.

El pinar abandonado
con rosas de tela de araña,
relumbrantes de estrellas,
de estrellas blancas, verdes, rojas, color de fuego.

Es el pinar deshabitado y triste
que dejaron las chovas en desgarbados bandos
hacia las tierras de labranza.

Mirad como se desmorona lentamente
en jirones de luz y se desvanece.


III

Ahora mirad el pinar de los lentos ocasos de silenciosos pájaros.
Mirad como se agranda sobre millares de columnas rojas de oro leve.
Como crecen hasta las estrellas sus copas llenas de llamas de oro.
Como se va llenando de un silencio macizo y profundo como un mar.
Solo un perfume cálido y silencioso,
un silencio de angustia,
jugando al columpio,
en la nave honda y larga
que alargan no sé qué
millares de columnas y larguísimas sombras.

El corazón entonces
tiene un latir taciturno y cóncavo.
Y nuestros viejos pasos,
y nuestras viejas sombras
crecen como gigantes
ante nuestros ojos enormemente abiertos.

Y cuando ya en la garganta
va a estallar la angustia en un alarido espantoso,
bajo las olas quietas
de aquel mar de silencio como tierra,
allá muy arriba,
ya contra las estrellas y la luna,
rueda una ola grave y profunda de lejana música perdida.

Y el silencio y la noche ondean blandamente.
Y nosotros vagamos blandamente en la noche,
en la ola lejana,
en el mar ondeante
de los lamentos de los pinos.



Nota. Jirones: en el original marraxós/marraxóns; marraxón podría corresponder a un golpe dado con una marra o maza; traduzco por jirones a falta de otra idea. Queixumes dos pinos (con el castellanismo pinos, muy extendido, en lugar de piñeiros) es el título del poemario más conocido de Eduardo Pondal, publicado en 1886.
Aquilino Iglesia Alvariño, Duardo Pondal (publicacions.academia.gal, pdf, p. 51)
Biografía de Aquilino Iglesia Alvariño (dbe.rah.es)
L. Rodríguez Gómez. Lectura temática da poesía de Aquilino Iglesia Alvariño (poesiagalega.org)
Trad. E. Gutiérrez Miranda 2024


                    ∼

Duardo Pondal
(Ed. X. Alonso Montero, 1986)

I

Moi docemente
coma fíos de auga negra arreitando ô ceio,
ou coma finas venas doendo no aire a pico,
coma fumes mainos e lonxanos,
un tras de outro,
van subindo pouquiño a pouco âs lombas
os pinares calados, das valgadas.

Mirái primeiro aquel silencio verde,
aquel pino do ermo,
espido,
no mencer aloucado de altas calandras,
entre as queirogas sobresaltadas
de áxiles lebres pardas e râs pequenas arquexando.

N'é outra cousa
que unha sombra calada e alongada,
piadosamente,
pol-os solpôres de ouro,
nos outeiros que agallopan os cabalos da grea.

A súa copa aínda sin niños,
que n'alcendéu de velas a quinta primavera,
dobrégase trembando
sob as gadoupas duras de unha ave de rapiña
que esparexe un intre o seu silencio
e despois faino máis fondo.

Aló â media noite
tremba toda a sua sombra xa perdida entre a nebra
e alóngase un son leve
pol-as valgadas húmedas de orballo.

E trembequean caladas sob a chuva
as campaíñas roxas das carpazas.


II

Mirái agora aquela nube bacenta e recendente,
aquel vagallón de chuva moi leve voando a ras da terra,
xa sin poltros da grea, sin boutres e sin vento.

Aquel é o pinar triste do mencer.
Unha mar parada no aire docemente.
Unha mar con milleiros de barcos afundidos
e arboladuras de silencio.
Unha mar docemente parada,
que se remansa e quebra
nos milleirás ardentes, verdelouros.

É o pinar dos menceres quebrados sobor finas agullas de vidro verde.

O pinar abandonado
con rosas de tea de araña,
relumbrantes de estrelas,
de estrelas brancas, verdes, roxas, côr de lume.

É o pinar deshabitado e triste
que deixaron as choias en bandos degairados
de cara âs terras de labranzas.

Mirade cómo se esmorea lentamente
en marraxós de luz e se esfarela.


III

Ora mirade o pinar dos lentos solpôres de silenciosos páxaros.
Mirade cómo se agranda sobor milleiros de colunas roxas de ouro leve.
Cómo medran hasta as estrelas as suas copas cheas de lapas de ouro.
Cómo se vai enchendo dun silencio macizo e fondo coma un mar.
Sólo un perfume quente e silandeiro,
un silencio de angustia,
xogando â carriola,
na nave fonda e longa
que alongan que non sei
milleiros de colunas e longuísimas sombras.

O corazón daquela
ten un latir soturno e cóncavo.
E os nosos vellos pasos,
e as nosas vellas sombras,
medran coma xigantes
diante dos nosos ollos enormemente abertos.

E cando xa na gorxa
vai estalar a angustia nun berrido espantoso,
sob as olas paradas
daquel mar de silencio coma terra,
aló moi outo,
xa contra das estrelas e da lúa,
roula unha ola grave e fonda de lonxana música perdida.

E o silencio e a noite ondean brandamente.
E nosoutros vagueamos brandamente na noite,
na ola lonxana,
na mar ondeante
dos queixumes dos pinos.




Eduardo Pondal
(Normas 1982)

I

Moi docemente
coma fíos de auga negra arreitando ó ceo,
ou coma finas veas doendo no aire a pico,
coma fumes mainos e lonxanos,
un tras doutro,
van subindo pouquiño a pouco ás lombas
os piñeirais calados, das valgadas.

Mirade primeiro aquel silencio verde,
aquel piñeiro do ermo,
espido,
no amencer aloucado de altas calandras,
entre as queirogas sobresaltadas
de áxiles lebres pardas e ras pequenas arquexando.

Non é outra cousa
que unha sombra calada e alongada,
piadosamente,
polos solpores de ouro,
nos outeiros que galopan os cabalos da grea.

A súa copa aínda sen niños,
que non acendeu de velas a quinta primavera,
dobrégase trembando
so as gadoupas duras dunha ave de rapina
que esparexe un intre o seu silencio
e despois faino máis fondo.

Aló á medianoite
tremba toda a súa sombra xa perdida entre a néboa
e alóngase un son leve
polas valgadas húmidas de orballo.

E tremelican caladas so a chuvia
as campaíñas roibas das carpazas.


II

Mirade agora aquela nube bacenta e recendente,
aquel vagallón de chuvia moi leve voando a ras da terra,
xa sen poldros da grea, sen voitres e sen vento.

Aquel é o piñeiral triste do amencer.
Un mar parado no aire docemente.
Un mar con milleiros de barcos afundidos
e arboraduras de silencio.
Un mar docemente parado,
que se remansa e quebra
nos milleirais ardentes, verdelouros.

É o piñeiral dos amenceres crebados sobor finas agullas de vidro verde.

O piñeiral abandonado
con rosas de tea de araña,
refulxentes de estrelas,
de estrelas brancas, verdes, roibas, cor de lume.

É o piñeiral deshabitado e triste
que deixaron as choias en bandos desgairados
de cara ás terras de labranzas.

Mirade como se esmorea lentamente
en marraxóns de luz e se esfarela.


III

Agora mirade o piñeiral dos lentos solpores de silenciosos paxaros.
Mirade como se agranda sobor milleiros de columnas roibas de ouro leve.
Como crecen até as estrelas as súas copas cheas de lapas de ouro.
Como se vai enchendo dun silencio macizo e fondo coma un mar.
Só un perfume quente e silandeiro,
un silencio de angustia,
xogando á carriola,
na nave fonda e longa
que alongan que non sei
milleiros de columnas e longuísimas sombras.

O corazón daquela
ten un latexar soturno e cóncavo.
E os nosos vellos pasos,
e as nosas vellas sombras,
medran coma xigantes
diante dos nosos ollos enormemente abertos.

E cando xa na gorxa
vai estalar a angustia nun berrido espantoso,
so as ondas paradas
daquel mar de silencio coma terra,
alá moi alto,
xa contra das estrelas e a da lúa,
roula unha onda grave e fonda de lonxana música perdida.

E o silencio e a noite ondean blandamente.
E nosoutros vagueamos brandamente na noite,
na onda lonxana,
no mar ondeante
dos queixumes dos piñeiros.


egm. 2024

☛ PyoZ ☚